Bến Tre được hình thành trên ba dãy cù lao lớn, có hệ sinh thái rất phong phú đa dạng, trong đó dừa là nguồn nguyên liệu dồi dào mà từ lâu người Bến Tre đã biết tận dụng khai thác. Chính cái hương vị thanh ngọt của các loại dừa trên đất Bến Tre đã tạo nên những đặc trưng riêng, mà khó có thể lẫn lộn ở bất kỳ nơi nào. Nhờ thiên nhiên ưu đãi mà đất của Bến Tre rất màu mỡ, phù hợp phát triển rất nhiều loại dừa khác nhau trên vùng đất này như: Dừa dâu, dừa chùm (trái nhỏ nhưng nước rất ngọt), dừa dứa (thơm mùi lá dứa), dừa xiêm xanh, dừa Tam quan…. Các loại dừa này người ta thường lấy nước để uống; nước dừa cũng là một trong những nguyên liệu góp phần làm nên các món ăn ngon. Ông bà xưa kia ở xứ sở này đã tận dụng cơm dừa, nước dừa để chế biến và làm nên những món ăn hấp dẫn, độc đáo, được lưu truyền từ đời nay sang đời khác, được nhân rộng đến nay và góp phần làm phong phú thêm sắc màu ẩm thực của xứ dừa Bến Tre.
* MỨT DỪA
Mứt dừa là món ăn truyền thống khá quen thuộc trong ngày Tết, ngày giỗ… của người dân Nam bộ nói chung và Bến Tre nói riêng. Để làm được mứt dừa ngon, hấp dẫn, thì việc chọn trái dừa ngon là một yếu tố quan trọng nhất. Dừa phải là trái dừa vừa rám tới, chỉ lấy phần cơm bên trong. Cạy cơm dừa ra, gọt sạch lớp vỏ lụa màu nâu đen, sắt mỏng thành sợi dài, đều, rồi rửa sạch lại, để ráo, trộn vào với đường cát trắng, sau đó để lên bếp lửa riu riu, xào lên liên tục, đến khi mứt dừa khô lại. Mứt dừa làm ra phải khô, ngọt đều thì mứt mới ngon và cũng có thể có dùng nhiều màu sắc khác nhau để pha trộn vào như màu hồng (từ củ dền), màu xanh (từ lá dứa) hay màu tím lá cẩm hoặc màu quả gấc… hay một số màu thực phẩm khác để mứt dừa thêm màu sắc sinh động.
* CHUỐI XÀO DỪA
Chuối xiêm nấu chín, xắc thành từng miếng nhỏ, đem khèo với nước cốt dừa pha với bột mì. Cho vào ít đường, muối, đậu phộng rang, bột khoai, thì món chuối xào dừa sẽ là món ăn tuyệt vời.
* CHÈ THƯNG
Lấy cơm dừa non dát thành sợi mỏng, nấu với đậu phộng, đậu xanh, bột khoai, khoai lang, bột bán, nước cốt dừa… ăn với đá đập nhuyễn rất hấp dẫn. Chè thưng dùng nóng cũng rất tuyệt.
* CHÈ BÍ NGÔ CỐT DỪA
Là món ăn bổ dưỡng, tăng cường miễn dịch cho cơ thể, làm đẹp da. Món ăn có vị ngọt thanh của bí ngô, cùng với vị béo ngậy của nước cốt dừa tạo nên hương vị đặc trưng của quê hương xứ dừa.
* BÁNH XÈO
Bánh xèo là món ăn rất phổ biến của người Nam bộ, nhưng ở Bến Tre món bánh xèo lại được biến tấu ra nhiều hương vị khác như:
- Bánh xèo củ hủ dừa: Củ hủ dừa là phần đọt non của cây dừa xắc thành sợi làm rau để chiên bánh xèo rất thơm và ngọt.
- Bánh xèo hến, đặc biệt là hến vùng Chợ Lách rất ngọt, to nên rất được ưa chuộng.
Nguyên liệu làm nên chiếc bánh xèo ngon hay không còn phụ thuộc vào độ béo vừa phải của nước cốt dừa, cách chiên bánh, … Bánh xèo chỉ ăn ngon khi vừa mới chiên xong nhờ độ giòn, nóng kết hợp với các loại rau vườn như đọt xoài non, rau thơm, …
* BÁNH BÒ DỪA NƯỚNG
Bánh bò dừa nướng có nguyên liệu chính là bột mì, bột nổi, trứng gà. Nhân bánh là dừa bào sợi xào với đường cát trắng và đậu xanh. Bánh bò dừa nướng dẻo dẻo cùng với vị béo của nhân dừa, vị thơm của mùi nướng ăn rất hấp dẫn.
* BÁNH TÉT
Một loại bánh rất đặc trưng cho đất Bến Tre, không thể thiếu trong các dịp giỗ, tết cổ truyền dân tộc. Đó là bánh tét. Bánh tét rất đa dạng nên có rất nhiều sự lựa chọn cho người thưởng thức. Thông thường bánh tét có các loại nhân: đậu xanh, nhân chuối trái, nhân đậu xanh với thịt ba chỉ hay nếp xào với chuối xiêm bóp nhừ ra trộn với dừa rám bâm nhuyễn. Với độ khéo léo của người làm bánh, chiếc bánh tét ngày nay còn được bài trí rất đẹp mắt, người làm bánh tét gọi đó là bánh tét chữ.
* ỐC SÀO NƯỚC CỐT DỪA
Ốc sào nước cốt dừa có thể dùng ốc bưu (ốc bưu thì luộc trước sau đó lể ốc ra), ốc hút, …. có hương vị rất độc đáo, vị béo của dừa kết hợp với vị thanh ngọt của ốc làm cho món ăn không gây cảm giác ngán. Chế biến món này khâu ướp gia vị cực kỳ quan trọng, phải đảm bảo để đủ các loại gia vị như: ớt, xả , tỏi, muối, đường, nước mắm để tạo nên hương vị đặc trưng của món ăn.
* TÉP RANG DỪA
Tép rang dừa là món ăn thường ngày của người dân Bến Tre, bởi cách chế biến đơn giản, dễ làm mà lại ngon và đặc biệt là có độ béo của nước cốt dừa. Hiện nay trong các thực đơn, “tép rang dừa” đã trở món ăn quen thuộc không chỉ ở Bến Tre mà còn phổ biến rộng rãi ra ngoài tỉnh. Tép rang dừa ăn với cơm trắng, dẻo thì không thể chê vào đâu hết.
* CƠM DỪA
Để làm món này, người ta dùng gạo vo sạch bằng nước dừa, để ráo rồi cho vào trái dừa, đổ nước dừa tươi vào vừa đủ, rồi đậy nắp lại đem chưng. Dừa dùng nấu cơm ngon nhất là dừa xiêm, trái phải ở độ tuổi vừa nạo. Sau khi chọn được trái dừa, người ta gọt cho quả dừa có hình dạng đẹp mắt, rồi cắt ngang một phần trên quả dừa để trút nước ra và lấy miếng cắt đó làm nắp để đậy. Cơm dừa ăn với tôm rang mặn là món ăn vô cùng hấp dẫn, không thể quên.
* THỊT HEO KHO NƯỚC DỪA (còn gọi là thịt kho tàu)
“Thịt kho nước dừa” là món đặc trưng của Bến Tre, bởi sau khi ướp thịt thì nguyên liệu chủ yếu để nấu là nước dừa. Nước dừa của Bến Tre có vị thanh ngọt nên khi chế biến xong có mùi vị đặc trưng thơm ngon, không ngán. Món ăn này không chỉ có ở Bến Tre mà cả vùng sông nước miền Tây Nam Bộ. Tuy nhiên, thịt kho tàu ở Bến Tre vẫn là “nhất”, bởi Bến Tre là xứ sở rừng dừa, nên người dân ở đây chỉ dùng nước dừa để kho thịt, nước dừa ngấm vào từng miếng thịt và trứng vịt, tạo nên vị ngọt rất thanh. Thịt kho nước dừa đến khi sắc lại sẽ có màu tự nhiên rất đẹp, nhìn rất hấp dẫn.
* CỦ HỦ DỪA HẦM VỚI BẮP GIÒ HEO
Đây là món ăn nhiều dinh dưỡng và hấp dẫn, với hương vị ngọt ngào từ củ hủ dừa được lấy trên ngọn dừa, cùng với vị thơm béo của bắp giò heo hòa quyện vào nhau tạo nên món ăn đầy quyến rũ.
* GỎI CỦ HỦ DỪA
Ngoài ra, trên cây dừa còn có một thành phần là “củ hủ dừa” chế biến ra món ăn rất ngon, được nhiều người ưu thích như: món gỏi, xào … rất ngọt, hấp dẫn và lạ miệng. Củ hủ dừa là phần ngon nhất của cây dừa, muốn làm được món ngon này chúng ta cần phải lựa củ hủ “già” tức là cây dừa nào càng lâu năm thì củ hủ dừa càng ngọt thanh và giòn. Món ăn kết hợp giữa củ hủ dừa với tôm, tai lợn ngâm chua, hoặc thịt bò và các loại rau củ khác. Đây là món ăn ít béo, thanh đạm.
Cùng với đất và người nơi đây, cũng như nguyên liệu từ dừa, đã góp phần chế biến đa dạng ra nhiều món ăn, làm phong phú và tô điểm thêm cho ẩm thực Bến Tre những màu sắc mới. Nếu một lần đến đây du khách cũng chưa cảm nhận hết hương vị của xứ sở quê dừa. Xin mời du khách hãy tìm đến xứ dừa lần nữa để tiếp tục khám phá, thưởng thức và tin rằng du khách sẽ rất hài lòng về các món ăn khác có chất liệu từ dừa./.
TTXTDL Bến Tre
